Hagakure – Luận Đàm Về Cốt Tủy Võ Sĩ Đạo

Sách đẹp, giao hàng nhanh, nội dung thì mới xem qua rất thích.

Hagakure, luận đàm về cốt tủy võ sĩ đạo, đạo của người võ sĩ được nhìn thấy trong sự chết, Yamamoto Tsunetomo.

Nói một cách gọn gẽ thì Hagakure Kikigaki là một tập ghi chép lại những dòng suy tư của tác giả Yamamoto Tsunetomo về phiên Saga mà ông phụng sự, và còn ghi lại giai thoại về những samurai ở những xứ khác. Nhưng để đọc và ngẫm được Hagakure thì độc giả cần tìm hiểu một chút về samurai.
Sai lầm thường thấy là mọi người hay gộp chung tất cả samurai lại, thế nhưng có rất nhiều cấp bậc trong giới samurai, nhiệm vụ và kỳ vọng ở mỗi cấp bậc khác nhau đáng kể. Do đó, lòng trung thành và thái độ lý tưởng cũng khác nhau. Samurai cấp trung và thấp là hiện thân của lòng “phụng sự mang tính biểu tượng” trong khi với samurai cấp cao là “lòng trung thành để tham mưu”. Samurai cấp trung và thấp được khuyến khích phụng sự vô điều kiện và mù quáng tuân lệnh, sẵn sàng điên loạn hy sinh mạng sống bằng cách bước vào một cơn “cuồng tử” với cái tâm thuần khiết, không có tầm ảnh hưởng đến cách cai trị phiên hay tư tưởng của chúa phiên. Cách thực tiễn duy nhất để họ tỏ lùng sùng kính cho chủ là dùng võ thuật và tinh thần để hành động bạo lực hoặc hy sinh mạng sống. Samurai cấp bậc này về cơ bản là quân cờ thí.
Mặt khác “lòng trung thành để tham mưu” lại dành riêng cho các samurai cấp bậc cao. Để hoành thành trọng trách quân sư cho chủ tướng, cũng như can gián những sai phạm của ngài, vì lợi ích của chủ và toàn phiên, samurai cấp cao buộc phải giỏi ngoại giao, quyết tâm không vị kỷ, khôn ngoan và thận trọng. Danh dự cốt ở việc đưa ra những lời khuyên cẩn trọng mà kín đáo. Trong cả hai hình thức, trung thành biểu tượng hay trung thành tham mưu, quan trọng là samurai phải hành động ứng với một tâm ý thuần khiết, chuyên nhất, còn được gọi trong xuyên suốt các tranh sách Hagakure là Nhất Niệm.
Hiểu được về cấp bậc của samurai người đọc dễ nhìn nhận hơn những suy tư, những giáo điều, những thông điệp mâu thuẫn đến trắng trợn của Yamamoto Tsunetomo trong Hagakure, chỉ đơn giản bằng cách nhận diện mỗi đoạn văn đang nhắm tới cấp bậc samurai nào. Một số đoạn thì khuyên samurai nên dè dặt và kín đáo khi tham mưu cho chủ tướng, cùng lúc lại khuyên hãy tích cực tìm cách được công nhận trên con đường tìm kiếm vinh quang. Tương tự, samurai được khuyến khích hãy gián tiếp hậu thuẫn cho người khác vì mục tiêu giúp ích cho toàn gia tộc. Dẫu vậy, ở một đoạn khác cho thấy chính tác giả đã kháng lệnh phải ở lại thành, để được cùng chủ tướng lên đường chiến đấu…
Đọc Hagakure ngoài mục đích tìm hiểu kiến thức về văn hóa, lịch sử Nhật Bản, đặc biệt về samurai thì người đọc còn thu nạp thêm được những huấn từ, những giáo huấn về cách làm việc, cách sống, cách ăn nói, cách ứng xử, cách nhìn người, cách đối nhân xử thế của chính Yamamoto Tsunetomo và các bậc vĩ nhân phiên Saga hay các xứ khác. Như chính đoạn 135 – quyển 2 có chép “Vểnh tai lên mà kính cẩn chú tâm khi nghe người già kể chuyện, dù trước đó anh đã nghe qua. Có một số điều sẽ đánh động trái tim anh sau khi nghe mười, hai mươi, hay ba mươi lần. Đấy là khoảnh khắc đặc biệt được khai sáng. Có thể chỉ là những lời huyên thuyên từ những lão già, nhưng chúng chứa đựng trí tuệ của những samurai đã đạt thành chiến công hiển hách vào thời của họ”

Rất bổ ích. Nêu lên được tinh thần của người Võ sĩ chân chính và tạo nên cái cốt lõi văn hoá của người Nhật ngày nay.