Nghiên cứu triết học về Du-già hành tông (Yogācāra) Phật giáo và Thành Duy thức luận (Ch’eng Weishih lun) của DAN LUSTHAUS

THÍCH NHUẬN CHÂU dịch Việt

CHƯƠNG I. PHẬT GIÁO VÀ HIỆN TƯỢNG LUẬN Buddhism and Phenomenology

Từ khởi thủy, đạo Phật đã nhắc nhở chúng ta rằng mình là chúng sinh. ‘Chúng sinh’ có nghĩa là có ý thức, có cảm giác, để nhận biết, để nhận thức. Chúng ta được cấu thành bởi phương thức để đáp ứng và thể hiện các cảm nhận của chúng ta. Không có bất kỳ tư tưởng, cảm giác, ý tưởng, ký ức, hay kiến thức nào mà không đến với chúng ta qua ý thức của mình. Bạn đều không biết thứ gì ngoài những cái bạn đã phân biệt (vijñapti) được qua cảm giác, lĩnh vực của kinh nghiệm từ các giác quan. Tâm (mind), theo Phật giáo, chỉ là một giác quan khác, là cơ quan nhận ra một dạng đặc biệt đối tượng các giác quan gọi là pháp (dharma), có nghĩa là các nhân tố của kinh nghiệm, tức tư tưởng.

Đạo Phật cho rằng chúng ta thường xuyên và không ngừng hiểu sai kinh nghiệm của mình, vì thiếu nội quán vào kinh nghiệm. Diễn dịch sai lầm của chúng ta bị tác động bởi chính tham lam, sợ hãi và lo âu của chính mình. Theo Du-già hành tông (Yogācāra), kinh nghiệm từ giác quan thì không thường hằng, mà thường chuyển biến (pariṇāma, pravṛtti) trong từng thoáng chốc. Trong dòng ý thức bập bềnh tương tục (vijñāna-santāna) nầy, chúng ta có khuynh hướng ấn định hai hằng số, chống lại và qua cái chúng ta nhận biết, rồi đánh giá tất cả những gì mình đã cảm nhận.

Chúng ta diễn dịch nhiều cách khác nhau về kinh nghiệm cảm giác của mình qua ý nghĩa của ngã (ātman) (một chứng nhân hay người quan sát bất biến, độc lập) và pháp (dharma) (tác động, quyết đoán, và tình huống ‘khách quan’). Mà quên rằng những hằng số được cho là đúng nầy đều là biến kế sở chấp (pari-kalpita) thông qua nỗ lực đè nén những sân hận và sợ hãi vốn thường thay đổi, bất thường, không chắc chắn, không ổn định, và cái chết đang trỗi dậy bên trong, chúng ta đầu tư cho những hằng số được mình phát minh nầy với một ý nghĩa và tính thiêng liêng cao tột. Tham muốn – vốn luôn luôn là biểu hiện của niềm khao khát những gì bây giờ sẽ trở thành cái gì đó trong tương lai – đã tạo tiền đề cho những hằng số nầy tác động đến những gì chính nó sẽ bám víu và dự liệu cho tiến trình hướng đến ‘cái gì khác.’

Specifications of Bộ sách 2 quyển – Hiện tượng luận Phật giáo ( Bìa cứng)